Sint Maarten zijn mandarijn
Ik lees een vermanende column over de pedagogiek rondom snoep en mandarijnen. Dat het te verkiezen is om een mandarijn te geven. Nog een paar dagen en dan is het weer zover. Muren van Marsen en Snickers staan al opgesteld in de supermarkt. Geen mandarijn erbij. Wij waren er vroeger óók niet blij mee, nu los ik het op door kinderen aan de deur te laten kiezen. En ze kiezen echt óók voor mandarijnen. Hoe anders ging dat bij ons thuis, zo begin jaren 70.
Sint Maarten heeft veel mensen in al zijn goedheid onbedoeld geïnspireerd tot het geven van zo’n onvermijdelijk oranje stuk fruit bij de jaarlijkse bedeltocht langs de deuren.
Híj sneed zijn mantel doormidden en gaf de helft weg. Een wonderbaarlijke evolutie van mantel naar mandarijn heeft zich voltrokken. Deze neiging om te delen heeft zich ontwikkeld naar het geven van allerhande zoetwaren; en dáár was het ons om te doen. Stichtelijke verhalen op school over bedelaars en geven ten spijt, bij ons wakkerde het juist het tegenovergestelde aan; veel, vooral veel wilden we hebben. Je moest er ook wel wat voor over hebben; in het donker, stijf in de winterjas met wanten aan een touwtje, met een beetje pech in de natte sneeuw. En je kon nooit iets vastpakken met die wanten dus die moesten iedere keer uit. En dan weer aan, wurmend door het handvat van de wapperende plastic tas. Nu draaien kinderen zich ruggelings naar je om zodat je iets in hun rugzak kan deponeren. Bij ons was het nog hoe meer vulling hoe minder die tas wapperde. Dus zíngen dat we deden. Soms kozen we voor een gemakkelijk liedje maar evenzo vaak klonken er volledige coupletten bij de voordeuren.
En dan toch die mandarijn krijgen.
Eenmaal thuis werd de buit uitgestald op tafel, met scherpe grenzen tussen mijn en dijn. Stapels van soort bij soort, de zuurstokken, lolly’s, chocoladespul, gummiachtige dingen en Lange Jannen, vulden de tafel. Met apart een stapeltje ‘uitzonderlijke, grote, dure of hele lekkere dingen’. Een enkeling waagde het om een onverpakt taaikoekje in de zak te deponeren. De combinatie met natte sneeuw was desastreus, het leverde een poepachtige substantie op waarmee ook alle andere ‘slik’ werd besmet. Gelukkig zat het meeste in knisperend papier.
Mijn broer is ouder dan mij en mocht verder de straat in, zelfs óver het kruispunt naar de middenstand. Die hadden wat hoog te houden en de expeditie leverde een héle Mars op.
Na de uitstalling op tafel begon het echte werk.
Zware onderhandelingen om via ruilen en listige voorstellen je opbrengst te maximaliseren. Hoeveel lolly’s zijn een zuurstok waard? Hoe kom je zo gauw mogelijk van je Lange Jannen af en valt er nog een Bounty bij te bonussen? De homo economicus werd geboren. Sint Maarten en zijn mantel waren verder weg dan ooit.
O ja, ma kreeg de mandarijnen. Voor niks.